قرارداد مضاربه چیست
قرارداد مضاربه چیست
Acrobat Distiller 6.0 (Windows)
2010-02-27T11:54:30+03:30 PScript5.dll Version 5.2.2 2012-03-05T16:47:56+03:30 2012-03-05T16:47:56+03:30 uuid:1e136740-f2fe-4a83-bf52-20087c794f61 uuid:5bd2a6f9-2d27-4ba4-8252-7cf77d676e47 application/pdf Microsoft Word - 06 Sharte Zeman.doc qom.21 endstream endobj 63 0 obj > endobj xref 0 64 0000000000 65535 f 0000108519 00000 n 0000108857 00000 n 0000114941 00000 n 0000115291 00000 n 0000121307 00000 n 0000121678 00000 n 0000127579 00000 n 0000127802 00000 n 0000128139 00000 n 0000135409 00000 n 0000135771 00000 n 0000142235 00000 n 0000142574 00000 n 0000149362 00000 n 0000149689 00000 n 0000154769 00000 n 0000155085 00000 n 0000160608 00000 n 0000160924 00000 n 0000167764 00000 n 0000168092 00000 n 0000175112 00000 n 0000175439 00000 n 0000180940 00000 n 0000181268 00000 n 0000186960 00000 n 0000187299 00000 n 0000194146 00000 n 0000194462 00000 n 0000199821 00000 n 0000200125 00000 n 0000206254 00000 n 0000206638 00000 n 0000211627 00000 n 0000211880 00000 n 0000212094 00000 n 0000212444 00000 n 0000218377 00000 n 0000219045 00000 n 0000219708 00000 n 0000223031 00000 n 0000223528 00000 n 0000223656 00000 n 0000223885 00000 n 0000238865 00000 n 0000239093 00000 n 0000239242 00000 n 0000239296 00000 n 0000239682 00000 n 0000240030 00000 n 0000240378 00000 n 0000240764 00000 n 0000240818 00000 n 0000240970 00000 n 0000241192 00000 n 0000241358 00000 n 0000241507 00000 n 0000241543 00000 n 0000241568 00000 n 0000241629 00000 n 0000241756 00000 n 0000241872 00000 n 0000245625 00000 n trailer ]>> startxref 116 %%EOF
مضاربه
مضاربه از ضرب گرفته شده. (الضرب فی الارض) یعنی سیر و سفر در زمین. از آنجا که یکی از طرفین معامله (عامل) برای تحصیل سود به حرکت و تلاش می‌پردازد نام آن را از این کلمه اتخاذ کرده‌اند. وزن مفاعله دلالت بر تعامل طرفینی دارد. در اینجا اگر چه صاحب سرمایه به سیر نمی‌پردازد اما مسبب آن است. وجوه و احتمالات دیگری نیز برای باب مفاعله بودن آن ذکر کرده اند.
قِراض هم از قرض به معنای قطع، گرفته شده است. زیرا مالک بخشی از مال خود را جدا کرده، و به طرف دیگر جهت تجارت می‌پردازد.
قراض مصدر باب مفاعله است و در اینجا بعکس حالت سابق، مالک مباشر قرض و عامل سبب آن است توجیه دیگر طرفینی بودن قرض، جدا کردن هر یک از طرفین سهمی از سود است.
فهرست مندرجات
۱ - تعریف اصطلاحی
[ویرایش]
مضاربه در اصطلاح فقها عبارت است از عقد ی که به موجب آن شخصی با سرمایه شخص دیگر به تجارت می‌پردازد. و سود حاصل از آن میان آنها تقسم می‌گردد.
مضاربه احکام و شرایطی دارد که به تفصیل در کتب فقهی آمده است. بدون اطلاع از برخی از آنها شناخت خوبی از مضاربه حاصل نخواهد شد. از آنجا که نظر تمام فقهاء در همۀ این احکام و شرایط یکسان نیست نظر اکثریت را در ذکر مطالب ملاک قرار می‌دهیم. باید توجه کرد که هر کالایی را نمی‌توان سرمایۀ مضاربه قرار داد. سرمایه باید سکه طلا و نقره‌ای که بتوان با آنها خرید و فروشی کرد (درهم و دینار) یا پول رایج بلد باشد. مقدار آن هم باید مشخص باشد. سود حاصل از مضاربه هم دو شرط مهم دارد. یکی معین بودنِ – سهم هر یک از طرفین و دیگری تعیین سهم به صورت کسر و درصدی از سود؛ مثلاً سهم هر یک نصف سود باشد یا سهم یکی یک سوم و سهم دیگری دو سوم سود. پس نمی‌توان گفت سهم یکی صد هزار تومان و بقیه سهم دیگر افراد. شرط مهم دیگر نحوۀ معامله است. عامل باید با سرمایه مضاربه خرید و فروش کند و قرارداد مضاربه چیست قرارداد مضاربه چیست نمی‌تواند به دیگر فعالیتهای اقتصادی مثل زراعت و ساختمان سازی بپردازد. برای پرداختن به فعالیتهای دیگر اقتصادی مانند کارهای تولیدی یا حمل و نقل یا. می‌توان از سایر قرار دادها نظیر اجاره، جعاله، شرکت، مزارعه و. بهره جست. کار اقتصادی در مضاربه منحصر به خرید و فروش است.
۲ - احکام مضاربه
[ویرایش]
۱) مضاربه یک قرارداد دو طرفه است و نیاز به ایجاب و قبول دارد.
۲) مضاربه از هر دو طرف جایز است. طرفین مضاربه هر وقت بخواهند می‌توانند مضاربه را به هم بزنند.
۳) اگر مضاربه ضرر بدهد یا اصل سرمایه خسارت قرارداد مضاربه چیست ببیند و عامل مقصّر نباشد، خسارت و ضرر بر عهدۀ عامل نیست اما اگر بعد از آن سودی حاصل شود ابتدا خسارتها جبران می‌شود و اگر چیزی از سود باقی ماند تقسیم می‌شود.
۴) اگر مالک و عامل بعد از این که در قرارداد سودشان را به صورت درصد مشخص کردند قرار بگذارند که عامل ماهیانه مقدار مشخصی از سود را به صورت علی الحساب به مالک بدهد تا در پایان مضاربه یا بعد از مثلاً یک سال، سود دقیق محاسبه شود، اشکال ندارد. بعد از محاسبۀ سود، می‌توانند میزان کسری یا اضافی را جبران کرده یا این که نسبت به آن مصالحه کنند و چیزی اضافه از یکدیگر نگیرند.
۵) اگر بعد از حصول سود معلوم شود مضاربه باطل بوده است در این صورت تمام سودیکه از سرمایه حاصل شده متعلق به صاحب سرمایه (مالک) است و مالک باید اجرت المثل کاری را که عامل انجام داده است به او بپردازد.
۳ - منابع برای مطالعه
[ویرایش]
۱- آیت‌الله مشکینی، علی؛ مصطلحات الفقه، الهادی، دفتر نشر الهادی، ۱۳۷۷ هـ، ش، اول، ص ۴۹۶
۲- طباطبایی قرارداد مضاربه چیست یزدی، سید محمد کاظم؛ العروة الوثقی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۲۰ هـ، ق، اول، ج ۵، صفحه، ۱۵۶و ۱۵۰ تا ۱۴۷و۲۳۲و ۱۹۹
۳- امام خمینی، روح الله؛ تحریر الوسیله، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۲۰ هـ، ق، هشتم، ج ۱، صفحه، قرارداد مضاربه چیست ۵۶۷ و ۵۶۱ و ۵۵۹ و ۵۵۸
۴- الحسینی الشیرازی، سید محمد؛ الفقه (کتاب المضاربه)، قم، مطبعة سیدالشهداء (ع)، صفحه، ۵ و ۶ و ۷ و ۸
۵- توضیح المسائل مراجع، سید محمد حسن بنی هاشمی خمینی، چاپخانه دفتر انتشارات اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۹، پنجم، ج ۲، ۲۶۳
مضاربه
مُضاربه یا قِراض، قراردادی که در آن، کسی با سرمایه دیگری تجارت می‌کند و سود به دست آمده میان آن دو تقسیم می‌گردد. بر خلاف قرض که در آن قرارداد مضاربه چیست سود متعلق به یک طرف است. در فقه، برای مضاربه احکامی وجود دارد. به گفته برخی، مضاربه پیش از اسلام نیز رواج داشته است.
محتویات
مفهوم‌شناسی
مُضارَبَه یا قِراض، قراردادی اقتصادی میان دو طرف که مالک و عامل نامیده می‌شوند. در این قراداد عامل با سرمایه مالک تجارت می‌کند و سود بدست آمده میان آن دو تقسیم می‌گردد [۱] و اگر ضرری به سرمایه وارد شد در صورت افراط و تفریط نکردن عامل در حفظ سرمایه، آن ضرر فقط بر عهده مالک است. [۲]
به گفته برخی از نویسندگان، مضاربه پیش از اسلام رواج داشته و در حقوق رم، انگلیس و فرانسه نیز آمده است. [۳]
ضرورت معامله مضاربه‌ای
علامه حلی درباره ضرورت معامله مضاربه‌ای می‌گوید نیاز، جامعه را به این معامله وادار می‌کند، زیرا سرمایه فقط با گردش زیاد می‌شود و این گونه نیست که هر کسی که ثروتی داشته باشد قدرت تجارت هم داشته باشد یا هر کسی که استعداد تجارت دارد ثروت هم داشته باشد. [۴]
احکام مضاربه
نظر اکثر فقهای شیعه این است که مضاربه معامله‌ای است مستقل و بخشی از سایر معامله‌ها مانند وکالت و شرکت نیست. هر چند در برخی احکام مشترک هستند. [نیازمند منبع] بعضی از احکام مهم مضاربه عبارتند از:
- ایجاب و قبول، شرط صحت عقد مضاربه است. اما لازم نیست به صورت لفظ باشند، بلکه به صورت فعلی نیز کافی است. [۵]
- دو طرف مضاربه باید بالغ، عاقل و مختار باشند. [۶]
- مالک قدرت مالی و عامل نیز قدرت بر انجام تجارت داشته باشد. [۷]
- سرمایه مضاربه باید سکه طلا و نقره یا پول رایج باشد و مقدار آن هم باید مشخص باشد. [۸]
- سود مضاربه باید معین باشد؛ سهم هر یک از طرفین باید به صورت کسر و درصدی از سود باشد. [۹]
- عامل باید با سرمایه، اموری را که در عرف معامله مضاربه‌ای بر عهده عامل است انجام دهد. [۱۰]
تفاوت مضاربه با قرض
در قرض، سود فقط متعلق به کسی است که با سرمایه کار کرده، اما در مضاربه سود به هر دو طرف می‌رسد. [۱۱] مضاربه عقدی دو طرفی است و در هر زمان که عامل یا مالک بخواهد، می‌تواند آن را فسخ کنند. تا زمانی که مضاربه ادامه دارد اگر خسارتی به اصل سرمایه وارد شود باید از سود آن جبران شود. [۱۲] بر اساس فقه با شرایطی می‌توان زیان و خسارت را نیز برعهده طرفین گذاشت. [نیازمند منبع]
