معاملات آتی ارز

ماده (1) : تعاریف و کلیات واژه ها و اصطلاحات مورد استفاده در آیین نامه در معانی مشروح ذیل به کار می روند: الف) قرارداد: قرارداد آتی ارز که به موجب آن طرفین متعهد می‌شوند میزان معینی ارز یا ریال را در مقابل مقدار معینی ریال یا ارز به نرخ آتی ارز در سررسید با یکدیگر مبادله نمایند. ب)بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ج) بانک: هر یک از بانک های دولتی و غیر دولتی فعال در سرزمین اصلی؛ مناطق آزاد تجاری- صنعتی کشور و شعب خارج از کشور آنها د) مشتری: کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که به عنوان وارد کننده و صادر کننده شناخته می شوند ه) نرخ آتی ارز: زمان توافق بانک و مشتری برای مبادله ارز و ریال در سررسید و) سررسید: زمان توافق شده جهت مبادله ارز و ریال ( در آینده معین) ماده (2) موضوع قرارداد تعهد بانک و مشتری نسبت به مقدار معینی ارز یا ریال به نرخ آتی ارز در سررسید نرخ آتی ارز، مبلغ و سررسید در زمان عقد قرارداد تعیین می گردند. سررسید این قراردادها حداقل یک ماه و حداکثر 12 ماه است.

آیین نامه معاملات آتی ارز -ریال

برای پوشش نوسانات ارز و بهبود وضعیت صادرکنندگان، این آیین نامه به تصویب رسید. در ادامه در مطلبی دیگر از بخش قوانین و مقررات ثبت یار، قواعد آیین نامه معاملات آتی ارز -ریال را بررسی می‌کنیم.

آیین‌نامه معاملات آتی ارز -ریال

این آیین نامه در تیرماه 1389 توسط شورای پول و اعتبار تصویب شد و دارای 10 ماده و 4 تبصره است.

در ماده 1 آن اصطلاحات کلیدی مربوط به این قانون تعریف می‌شود. مانند قرارداد، بانک، سررسید، نرخ آتی ارز،…

در ماده 2 موضوع قرارداد مشخص می‌شود.

مواد 3 و 4 آیین نامه معاملات آتی ارز ، نوع و مقدار ارز مورد معامله را تبیین می‌کنند.

در ماده 5 نحوه تعیین نرخ آتی ارز توسط بانک مرکزی را مشاهده می‌کنیم. و ماده 6 در 2 بند تعهدات بانک‌ها را توضیح می‌دهد.

ماده 7 نیز در 2 بند و یک تبصره تعهدات مشتری را بیان می‌کند.

ماده 8 کارمزد و ماده 9 مقررات مربوط به وثایق را ذکر کرده‌اند.

در ماده نیز که آخرین ماده از آیین نامه معاملات آتی ارز -ریال است، در 7 بند مقررات عمومی مربوط به این قانون بیان شده است.

این قانون به درد چه کسانی می‌خورد؟

تمامی افرادی که کسب‌وکارشان مربوط به حوزه‌های ارزی- ریالی است خوب است که مقررات این آیین نامه را مطالعه کنند.

هم‌چنین از آن‌جا که آیین نامه معاملات آتی ارز -ریال برای بهبود وضعیت ارز و صادرات تنظیم شده است، مطالعه آن برای صادرکنندگان نیز خالی از لطف نخواهد بود.

اشتباهات متداول:
به طور کلی مطالعه قوانین و مقرراتی که در برخی حیطه‌های به خصوص تصویب می‌شوند، برای افرادی که در معاملات آتی ارز مشاغل مرتبط با آن حوزه فعالیت دارند، ضروری به نظر می‌رسد. زیرا گاهی به علت عدم آگاهی از قوانین افراد دچار مشکلاتی شده‌اند. از جمله این که در برخی موارد مرتکب جرم شناخته معاملات آتی ارز شده‌اند.

دانلود آیین نامه معاملات آتی ارز -ریال

پیش از دانلود این آیین نامه خوب است بخشی از متن آن را مطالعه کنیم:

ماده (1) : تعاریف و کلیات

واژه ها و اصطلاحات مورد استفاده در آیین نامه در معانی مشروح ذیل به کار می روند:

الف) قرارداد: قرارداد آتی ارز که به موجب آن طرفین متعهد می‌شوند میزان معینی ارز یا ریال را معاملات آتی ارز در مقابل مقدار معینی ریال یا ارز به نرخ آتی ارز در سررسید با یکدیگر مبادله معاملات آتی ارز نمایند.

ب)بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

ج) بانک: هر یک از بانک های دولتی و غیر دولتی فعال در سرزمین اصلی؛ مناطق آزاد تجاری- صنعتی کشور و شعب خارج از کشور آنها

د) مشتری: کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که به عنوان وارد کننده و صادر کننده شناخته می شوند

ه) نرخ آتی ارز: زمان توافق بانک و مشتری برای مبادله ارز و ریال در سررسید

و) سررسید: زمان توافق شده جهت مبادله ارز و ریال ( در آینده معین)

ماده (2) موضوع قرارداد

تعهد بانک و مشتری نسبت به مقدار معینی ارز یا ریال به نرخ آتی ارز در سررسید نرخ آتی ارز، مبلغ و سررسید در زمان عقد قرارداد تعیین می گردند. سررسید این قراردادها حداقل یک ماه و حداکثر 12 ماه است.

برای دانلود این آیین نامه همین حالا کلیک کنید.

برای ثبت شرکت، انحلال و تغییرات آن می‌توانید به کارشناسان حقوقی ثبت‌یار مراجعه کنید.

من فائزه شفیعی، حقوق خوانده و عضوی از خانواده ثبت‌یار هستم، در اینجا مطالبی که برای خودم جذاب و کاربردی بوده با زبان ساده و روان به اشتراک می‌گذارم تا مفاهیم حقوقی رو بهتر درک کنیم.

اقتصاد ایران نیازمند راه اندازی معاملات آتی ارز است

مدیرکالایی کارگزاری آتی ساز بازار با اشاره به لغو تحریم ها:

اقتصاد ایران نیازمند راه اندازی معاملات آتی ارز است

با توجه به لغو تحریم ها و افزایش حجم سرمایه گذاری های خارجی در ایران، اقتصاد ایران نیازمند راه اندازی معاملات آتی ارز است.

به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، محسن احمدی، مدیرکالایی کارگزاری آتی ساز بازار با بیان گفت: راه اندازی بازار مشتقه ارزی اتفاقی خوب در این حوزه برای سرمایه گذاران خارجی و داخلی به منظور پوشش ریسک نوسانات ارز خواهد بود؛ چرا که معاملات آتی ارز به سرمایه گذاران خارجی و داخلی با توجه به کاهش نوسانات نرخ، قدرت تصمیم گیری بیشتری می دهد.

وی افزود: با توجه به لغو تحریم ها، ضروری است که هر چه زودتر با رفع مشکلات بنیادی، بازار آتی ارزی با همراهی، همفکری و تعامل بازار پول و سرمایه راه اندازی شود.

وی همچنین افزود: راه اندازی معاملات آتی ارز می تواند بر ثبات نرخ ارز ؛ شفافیت و روان تر شدن معاملات تاثیر به سزایی داشته باشد، به طوری که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان با پیش بینی از آینده می توانند وارد معاملات شده و نسبت به نوسانات قیمت ارز نگرانی نداشته باشند.

مدیرکالایی کارگزاری آتی ساز بازار در ادامه با اشاره به اینکه در بازار معاملات آتی ارز، صراف ها می توانند نقش تاثیرگذاری داشته باشند، افزود: با راه اندازی معاملات آتی ارز، سفته بازان در بازار نقدی کاهش یافته و به این ترتیب قیمت ارز تحت تاثیر هیجانات روزمره قرار نخواهد گرفت.

وی در ادامه گفت: راه اندازی قراردادهای آتی به معاملات آتی ارز چندین سال قبل و بر روی سکه طلا برمی گردد؛ معاملاتی که در بورس کالای ایران تاسیس شد و این بورس در دوران اوج التهابات و نوسانات بازار طلا و دلار، توانست به شیوه مطلوبی بازار آتی سکه را مدیریت کند؛ از این رو بورس کالا مسیرهای آزمون و خطاها را طی کرده و امروز آماده راه اندازی معاملات آتی ارز با اعلام نظر بانک مرکزی است.

به گفته احمدی؛ راه اندازی معاملات آتی ارز به افزایش عمق بازار کمک می کند و این موضوع می تواند از دستکاری و جهت دهی ها در بازار نقدی جلوگیری کند و در نتیجه بازار ارز شفاف تر شده و سرمایه گذاران با اطمینان خاطر به سرمایه گذاری در بخش های مختلف می پردازند.

شروط راه‌اندازی بازار آتی ارز

جهت‌گیری سیاست‌های ارزی اخیر بانک مرکزی ساماندهی بازار آزاد ارز کشور است. در این خصوص «مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافی‌ها» در تاریخ ۲۹ / ۱۰ / ۱۳۹۴ ابلاغ شد، بر اساس ماده(۱۵) مقررات فوق انجام معاملات آتی(سلف) فقط بر اساس دستورالعمل مصوب بانک مرکزی مجاز خواهد بود.

صمد کریمی/ مدیر‌کل اداره صادرات بانک مرکزی

جهت‌گیری سیاست‌های ارزی اخیر بانک مرکزی ساماندهی بازار آزاد ارز کشور است. در این خصوص «مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافی‌ها» در تاریخ 29 /10 /1394 ابلاغ شد، بر اساس ماده (15) مقررات فوق انجام معاملات آتی (سلف) فقط بر اساس دستورالعمل مصوب بانک مرکزی مجاز خواهد بود. با این حال از برنامه‌های پیش‌روی بازار ارز کشور استفاده از ابزارهای مشتقه جهت مدیریت ریسک ارز در کشور است، لیکن ابتدا لازم است بازار بین‌بانکی گسترش و تعمیق یابد، محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی بانکی مرتفع شده و مقررات و دستورالعمل‌های معاملات آتی با توجه به تجربیات بانک مرکزی و الگوهای جهانی در همکاری با سایر دستگاه‌های ذی‌ربط تهیه شود.

بازار ارز خارجی (Forex) محل معامله اسعار مختلف نسبت به یکدیگر (بیشتر معاملات عمده) است، 95 درصد معاملات ارزی سازمان متمرکزی مانند بورس ندارند و تنها معاملات فیوچر در بورس ارز انجام می‌شود. بانک‌های مرکزی، تجاری، سرمایه‌گذاری، صندوق‌های مشاع، صادرکنندگان و واردکنندگان، صندوق‌های بازنشستگی، اشخاص حقیقی با ثروت‌های بالا و دولت‌ها بازیگران اصلی این بازار محسوب می‌شوند. معاملات به‌صورت عمده و زیرخط است. هم‌اکنون حجم متوسط روزانه معاملات بازار ارز خارجی چهار هزار میلیارد دلار است که 5 معاملات آتی ارز /1 هزار میلیارد دلار آن نقدی و مابقی به میزان 5 /2 هزار میلیارد دلار معاملات مبتنی بر اوراق مشتقه است.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر اساس وظایف و مسوولیت‌های محوله با توجه به مختصات کلان اقتصادی و تغییرات محیطی همواره بازار ارز کشور را رصد کرده و بر این اساس به عنوان اولویت نخست درصدد یکسان‌سازی تدریجی نرخ ارز، گسترش و تعمیق معاملات نقد در بازار بین‌بانکی و در نهایت ایجاد بسترهای لازم جهت به‌کارگیری معاملات مشتقه جهت پوشش نوسانات ریسک نرخ ارز است. منتها این امر مستلزم مقدماتی است. بدیهی است رفع محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بانکی در افزایش سرعت معاملات نقد در بازار بین‌بانکی و متعاقباً راه‌اندازی معاملات فوروارد، فیوچر، آپشن و سوآپ ارزی موثر است.

هم‌اکنون اولویت ساماندهی بازار آزاد ارز کشور است. هر چند یکی از مسائل بسیار مهم در کشور پوشش نوسانات ریسک ارز موسسات مالی و غیرمالی شامل بانک‌ها، صادرکنندگان و واردکنندگان است. لازم است بازار مالی ارائه‌دهنده ابزارهای مشتقه در کشور ایجاد شود. بانک مرکزی با توجه به اقداماتی که در سال 1389 در ابلاغ آیین‌نامه معاملات آتی ارز به ریال داشته است نقش کلیدی و محوری در این زمینه دارد. البته راهکارهایی غیر از ابزارهای مشتقه نیز جهت پوشش نوسانات شدید نرخ ارز همانند پوشش بیمه‌ای از طریق شرکت‌های بیمه دولتی و خصوصی وجود دارد. سازوکار مزبور بر اساس ماده 72 قانون برنامه پنجم توسعه پیش‌بینی شده است.